Τα δικαιώματα των νοσοκομειακών ασθενών

• 

Η χώρα μας το 1992 διατυπώνει σε Νόμο (Ν.2071/ΦΕΚ 123/92 τ.α /άρθρο 47), “τα Δικαιώματα του Νοσοκομειακού Ασθενούς”. Από τον Απρίλιο του 2006 κατοχυρώνει τα δικαιώματα των νοσοκομειακών ασθενών ενεργοποιώντας το νόμο 2071/1992(ΦΕΚ Α΄123) σε μια προσπάθεια προστασίας του πολίτη σε συνδυασμό με καλύτερη παροχή υγείας.

 

 

Άρθρο 47

 

Τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς

 

1. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα προσεγγίσεως στις υπηρεσίες του νοσοκομείου, τις πλέον κατάλληλες για τη φύση της ασθένειας του.
2. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σ΄ αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια του. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει όχι μόνο την εν γένει άσκηση της ιατρικής και της νοσηλευτικής, αλλά και τις παραϊατρικές υπηρεσίες, την κατάλληλη διαμονή, την κατάλληλη μεταχείριση και την αποτελεσματική διοικητική και τεχνική εξυπηρέτηση.
3. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη που πρόκειται να διενεργηθεί σε αυτόν. Σε περίπτωση ασθενούς με μερική ή πλήρη διανοητική ανικανότητα, η άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται από το πρόσωπο που κατά νόμο ενεργεί για λογαριασμό του.
4. Ο ασθενής δικαιούται να ζητήσει να πληροφορηθεί ό,τι αφορά στην κατάστασή του.
5. Το συμφέρον του ασθενούς είναι καθοριστικό και εξαρτάται από την πληρότητα και την ακρίβεια των πληροφοριών που του δίνονται. Η πληροφόρηση του ασθενούς πρέπει να του επιτρέψει να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της καταστάσεως του και να λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη λήψη αποφάσεων, που είναι δυνατόν να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.
6. Ο ασθενής ή ο εκπρόσωπός του σε περίπτωση εφαρμογής της παρ. 3, έχει το Δικαίωμα να πληροφορηθεί, πλήρως και εκ των προτέρων, για τους κινδύνους που ενδέχεται να παρουσιασθούν ή να προκύψουν εξ αφορμής εφαρμογής σε αυτόν ασυνήθων ή πειραματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων. Η εφαρμογή των πράξεων αυτών στον ασθενή λαμβάνει χώρα μόνο ύστερα από συγκεκριμένη συγκατάθεση του ίδιου. Η συγκατάθεση αυτή μπορεί να ανακληθεί από τον ασθενή ανά πάσα στιγμή.
7. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται τελείως ελεύθερος στην απόφαση του, να δεχθεί ή να απορρίψει, κάθε συνεργασία του με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευσή. Η συγκατάθεσή του για τυχόν συμμετοχή του, είναι δικαίωμά του και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή.
8. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα στο μέτρο και στις πραγματικές συνθήκες που είναι δυνατόν, προστασίας της ιδιωτικής του ζωής. Ο απόρρητος χαρακτήρας των πληροφοριών και του περιεχομένου των εγγράφων που τον αφορούν, του φακέλου των ιατρικών σημειώσεων και ευρημάτων, πρέπει να είναι εγγυημένος.
9. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα του σεβασμού και της αναγνωρίσεως σε αυτόν των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων.
10. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να παρουσιάσει ή να καταθέσει αρμοδίως διαμαρτυρίες και ενστάσεις και να λάβει πλήρη γνώση των επ’ αυτών ενεργειών και αποτελεσμάτων.

 

BeStrong.org.gr – 18.04.12

Πηγές / σύνδεσμοι:

• HIV AIDS
• Lungcancer.gr

Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας

Κώδικας Ηθικής Δεοντολογίας

PDF

| Εκτύπωση |

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 216/25-7-2001 ΚΩΔΙΚΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΦΕΚ 167, ΤΕΥΧΟΣ Α     Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ   Έχοντας υπόψη:   Τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 114 του Ν. 2071/92 (ΦΕΚ 123, Α/92) «Εκσυγχρονισμός και Οργάνωση Συστήματος Υγείας» Τις διατάξεις του άρθρου 29 Α του Ν. 1558/85 (ΦΕΚ 137, Α/85) όπως προστέθηκε με το άρθρο 27 του Ν. 2081/92 (ΦΕΚ 154, Α/92) και τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2α του Ν. 2469/97 (ΦΕΚ 38, Α/97). Την αρ. 2850/18.4.2000 (ΦΕΚ 565, Β) απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς Υγείας και Πρόνοιας Χριστίνα Σπυράκη και Δημήτριο Θάνο». Την αρ. Απόφαση 15 της 139ης Ολομέλειας/2.4.98 του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις του παρόντος Προεδρικού Διατάγματος δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού. Την αριθμ. 289/2001 Γνωμοδότηση του Συμβουλίου Επικρατείας, μετά από πρόταση του Υφυπουργού Υγείας και Πρόνοιας, αποφασίζουμε: Θεσπίζεται Κώδικας Νοσηλευτικής Δεοντολογίας ως εξής:   Aρθρο 1   Ο Νοσηλευτής οφείλει να αποτελεί υπόδειγμα έντιμου και άμεμπτου ατόμου σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του και να προστατεύει την αξιοπρέπεια του νοσηλευτικού επαγγέλματος. Οφείλει γενικά να πράττει καθετί που επιβάλλει το καθήκον του, σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τις αρχές της ηθικής και της δεοντολογίας, τις διατάξεις του παρόντος κώδικα και τις διατάξεις που αφορούν στην άσκηση του νοσηλευτικού επαγγέλματος.   Aρθρο 2   Πρωταρχική μέριμνα του νοσηλευτή κατά την παροχή των υπηρεσιών του είναι η κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου ως βιοψυχοκοινωνικής και πνευματικής οντότητας. Με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενή, στα πλαίσια της πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας, αποκατάστασης και ανακούφισης από τον πόνο, οφείλει ο νοσηλευτής να χρησιμοποιεί το  σύνολο των επιστημονικών και επαγγελματικών του γνώσεων και δεξιοτήτων και την εμπειρία του, διατηρώντας σε κάθε περίπτωση την επιστημονική και επαγγελματική του ανεξαρτησία.   Aρθρο 3   Ιδιαίτερο καθήκον του νοσηλευτή αποτελεί η φροντίδα του ασθενή, με τη δημιουργία του κατάλληλου θεραπευτικού περιβάλλοντος ώστε ο ασθενής να απολαμβάνει τη μέγιστη δυνατή σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία.   Aρθρο 4   Ο Νοσηλευτής πρέπει κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του να απέχει από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατόν να δημιουργήσει την υπόνοια ότι καταφεύγει σε παραπλάνηση ή εξαπάτηση των ασθενών, προσέλκυση πελατείας, προσωπική διαφήμιση, συνεταιρισμό με άτομα που δεν ασκούν το επάγγελμα, συγκάλυψη ατόμων που ασκούν μη νόμιμα το επάγγελμα ή αθέμιτο ανταγωνισμό συναδέλφων.   Aρθρο 5   Ο Νοσηλευτής οφείλει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και την τιμή του ασθενή. Οφείλει να λαμβάνει κάθε μέτρο που προάγει, αλλά και να απέχει από κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να θίξει το αίσθημα της προσωπικής ελευθερίας και την ελεύθερη βούληση του ασθενή.   Aρθρο 6   Ο Νοσηλευτής οφείλει να προσφέρει ισότιμα προς όλους τους ασθενείς την ίδια φροντίδα, επιμέλεια και αφοσίωση, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές, ιδεολογικές ή άλλες πεποιθήσεις τους, την κοινωνική και την οικονομική τους κατάσταση ή τη βαρύτητα της νόσου.   Aρθρο 7   Ο Νοσηλευτής οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην αξία της ανθρώπινης ζωής, λαμβάνει κάθε μέτρο για τη διάσωση ή διατήρησή της και απέχει από κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να τη θέσει σε κίνδυνο.   Aρθρο 8   Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει τις υπηρεσίες του με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενή, στα πλαίσια και όρια των καθηκόντων του, σύμφωνα με τα δεδομένα της νοσηλευτικής επιστήμης και τις διατάξεις που αφορούν την άσκηση του επαγγέλματος, αποφεύγοντας οποιαδήποτε μη ενδεδειγμένη ή πειραματική διαγνωστική ή θεραπευτική μέθοδο. Για το σκοπό αυτό, ο Νοσηλευτής οφείλει να ενημερώνεται και να βελτιώνει τις δεξιότητές του στα πλαίσια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.   Aρθρο 9   Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει τη συνδρομή του στον ασθενή με κάθε θεμιτό μέσο και να τον προστατεύει από οποιαδήποτε βλάβη ή κίνδυνο στο χώρο παροχής των υπηρεσιών του, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον. Οφείλει επίσης να διαφυλάττει τα ατομικά δικαιώματα του ασθενή και να αποτρέπει με κάθε δυνατό μέσο οποιαδήποτε μορφή παραβίασής τους.   Aρθρο 10   Ο Νοσηλευτής, σεβόμενος την προσωπικότητα του ασθενή, πρέπει να παρέχει τη συνδρομή του για την ορθή ενημέρωση του ασθενή αναφορικά με την πρόγνωση, τη διάγνωση, τη θεραπεία, τους ενδεχόμενους κινδύνους και τα οφέλη, πριν από τη διενέργεια κάθε νοσηλευτικής ή ιατρικής πράξης.   Aρθρο 11   Ο Νοσηλευτής οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην ιδιωτική ζωή του ασθενή και απέχει από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατό να βλάψει τον απόρρητο χαρακτήρα των κάθε είδους πληροφοριών των οποίων λαμβάνει γνώση κατά την άσκηση των καθηκόντων του.   Aρθρο 12   Ο Νοσηλευτής οφείλει να διατηρεί άριστες σχέσεις με τους συναδέλφους Νοσηλευτές, τους ιατρούς και το λοιπό προσωπικό κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, παραμερίζοντας κάθε διαφορά με γνώμονα το συμφέρον του ασθενή και την εύρυθμη λειτουργία του φορέα παροχής υπηρεσιών. Οφείλει να σέβεται και να τιμά τους συναδέλφους Νοσηλευτές κάθε βαθμίδος, εκπαίδευσης, ή ειδίκευσης, τηρώντας την ιεραρχία.   Aρθρο 13   Ο Νοσηλευτής οφείλει να σέβεται και να συνεργάζεται αρμονικά με τους ιατρούς, ακολουθώντας με ακρίβεια τις ιατρικές οδηγίες, διατηρώντας συγχρόνως την επιστημονική του ανεξαρτησία και την ιδιότητά του ως ισότιμου μέλους της θεραπευτικής ομάδας.   Aρθρο 14   Απαγορεύεται στο Νοσηλευτή να προβαίνει σε επικρίσεις ή αποδοκιμασίες του έργου των συναδέλφων του, των ιατρών και του λοιπού προσωπικού.   Aρθρο 15   Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει τις υπηρεσίες του και τη συνδρομή του στις δημόσιες αρχές για την προαγωγή και διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, τόσο στα πλαίσια της κοινοτικής νοσηλευτικής όσο και κατά την παροχή νοσηλευτικών υπηρεσιών γενικότερα, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και τις κείμενες διατάξεις.   Aρθρο 16   Ο Νοσηλευτής που ασχολείται με την έρευνα οφείλει να τηρεί τις γενικές αρχές ηθικής και δεοντολογίας κατά την διενέργεια κάθε επιδημιολογικής, κλινικής ή άλλης έρευνας, όπως αυτές ορίζονται στους διεθνείς κώδικες και διατυπώνονται ειδικότερα από την αρμόδια επιτροπή ηθικής και δεοντολογίας. Επίσης οφείλει να λαμβάνει ιδιαίτερη μέριμνα για το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων των ατόμων που συμμετέχουν με τη συναίνεσή τους σε επιστημονική έρευνα, για την επιστημονική ακρίβεια των αποτελεσμάτων της έρευνας και για την τήρηση του νοσηλευτικού απορρήτου.   Aρθρο 17   Ο Νοσηλευτής δεν μπορεί να συνδυάζει την έρευνα με τις νοσηλευτικές φροντίδες εκτός της περίπτωσης που αυτή η έρευνα μπορεί να προσφέρει διαγνωστικά ή θεραπευτικά στον ασθενή.   Aρθρο 18   Η παροχή νοσηλευτικών φροντίδων απαιτεί, σε όλες τις περιστάσεις, το σεβασμό της ζωής, της αξιοπρέπειας και της ελεύθερης επιλογής του ασθενή. Σε περίπτωση ανίατης ασθένειας που βρίσκεται στο τελικό στάδιο μπορεί η νοσηλευτική φροντίδα να περιοριστεί στην ανακούφιση του φυσικού και ηθικού πόνου του ασθενή, παρέχοντάς του την κατάλληλη υποστήριξη και διατηρώντας, κατά το δυνατόν την ποιότητα της ζωής του. Αποτελεί υπέρτατο χρέος του νοσηλευτή να συμπαρίσταται στον ασθενή μέχρι το τέλος και να δρα με τρόπο, ώστε να του επιτρέπει τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς του.   Aρθρο 19   Ο Νοσηλευτής που μετέχει στη διαδικασία πιστοποίησης του θανάτου, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 του Ν. 2737/1999 (Α’ 174), παρέχει τη συνδρομή του στο ιατρικό έργο και λαμβάνει κάθε απαραίτητο μέτρο προκειμένου να διαπιστωθεί ότι τηρήθηκαν οι κείμενες διατάξεις.   Aρθρο 20   Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει στον ασθενή, μετά από αίτησή του, κάθε χρήσιμη πληροφορία στα θέματα της αναπαραγωγής στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του. Σύμφωνα με τη νοσηλευτική ηθική, ο Νοσηλευτής εξαιτίας των προσωπικών του πεποιθήσεων έχει τη δυνατότητα αποχής από τη διαδικασία αναπαραγωγής ή διακοπής της κύησης.   Aρθρο 21 Υποχρεώσεις στα πλαίσια της Παιδιατρικής Νοσηλευτικής   Η προσωπικότητα και η βούληση του παιδιού-ασθενή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στα πλαίσια της νοσηλευτικής φροντίδας και να επιδιώκεται η λήψη της συναίνεσης ιδιαίτερα των εφήβων.   Aρθρο 22 Υποχρεώσεις στα πλαίσια της Ψυχιατρικής Νοσηλευτικής   Ο Νοσηλευτής οφείλει τον απαραίτητο σεβασμό στην προσωπικότητα του ψυχιατρικού ασθενή λαμβάνοντας υπόψη τη βούλησή του στις περιπτώσεις εκείνες που είναι σε θέση να την εκφράσει.   Aρθρο 23 Υποχρεώσεις στα πλαίσια της Κοινοτικής Νοσηλευτικής   Ο Νοσηλευτής οφείλει στα πλαίσια της Κοινοτικής Νοσηλευτικής να παρέχει τις διαγνωστικές, θεραπευτικές και υποστηρικτικές νοσηλευτικές υπηρεσίες του σε στενή συνεργασία με την ομάδα υγείας, το φορέα στα πλαίσια του οποίου γίνεται η παροχή, καθώς και τις δημόσιες αρχές για την προστασία της δημόσιας υγείας.   Aρθρο 24   Η ισχύς του παρόντος διατάγματος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.   Στον Υφυπουργό Υγείας και Πρόνοιας αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος.     Αθήνα, 18 Ιουλίου 2001   Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ   Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΔΗΜ. ΘΑΝΟΣ

 

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΗ

Για τα δικαιώματα του ασθενούς έχουν γίνει πολλές συζητήσεις κυρίως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα δικαιώματα αυτά βασίζονται τόσο στην ηθική όσο και το νόμο. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας με τη διακήρυξη του 1994 στο Amsterdam καθόρισε τα δικαιώματα του ασθενούς για την Ευρώπη. Μέρος των δικαιωμάτων αυτών περιγράφονται παρακάτω σύμφωνα με την ελληνική μετάφραση που έγινε από την κλινική Κοινωνική και Οικογενειακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης το 1997.

Ανθρώπινα Δικαιώματα

Κάθενας έχει  δικαίωμα στο σεβασμό του προσώπου του ως ανθρωπίνου όντος.

Κάθενας έχει δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Κάθενας έχει  δικαίωμα στην φυσική και ψυχική ακεραιότητα και στην ασφάλεια του προσώπου του.

Κάθενας έχει  δικαίωμα στο σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής.

Κάθενας έχει  δικαίωμα οι δικές του ηθικές και πολιτιστικές του αξίες καθώς και οι θρησκευτικές και φιλοσοφικές του πεποιθήσεις να γίνονται σεβαστές.

 Κάθενας έχει  δικαίωμα τέτοιας προστασίας της υγείας του, όπως αυτή διατίθεται από τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της ασθένειας και την φροντίδα της υγείας, καθώς επίσης της ευκαιρίας να επιδιώκει το μεγαλύτερο κατορθωτό επίπεδο υγείας για τον εαυτό του.

 Πληροφόρηση σχετικά με τις υπηρεσίες υγείας και την καλύτερη δυνατή χρήση τους πρέπει να είναι διαθέσιμηστο κοινό προς όφελος όλων των ενδιαφερομένων.

Πληροφόρηση

Οι ασθενείς έχουν το δικαίωμα να είναι πλήρως ενημερωμένοι:

• σχετικά με τη κατάσταση της υγείας τους, συμπεριλαβανομένων και των ιατρικών δεδομένων που αφορούν τις συνθήκες της.
• σχετικά με τις προτεινόμενες ιατρικές διαδικασίες μαζί με τα οφέλη και τους κινδύνους κάθε διαδικασίας.
• σχετικά με τις εναλλακτικές σε σχέση με τις προτεινόμενες διαδικασίες συμπεριλαβανομένου του αποτελέσματος της μη θεραπείας και σχετικά με τη διάγνωση, πρόγνωση και πρόοδο της θεραπείας.

Οι ασθενείς πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ζητούν και να λαμβάνουν ένα σύντομο ιστορικό για τη διάγνωση, θεραπεία και φροντίδα τους μετά την έξοδό τους από το Νοσοκομείο.

Συναίνεση

Η συναίνεση του ασθενούς είναι προαπαιτούμενο για κάθε ιατρική παρέμβαση.

Ένας ασθενής έχει το δικαίωμα να αρνηθεί ή να διακόψει μια ιατρική παρέμβαση. Οι συνέπειες της άρνησης ή της διακοπής της παρέμβασης πρέπει να εξηγούνται προσεκτικά στον ασθενή.

Εμπιστευτικότητα

Όλες οι πληροφοριές σχετικά με την κατάσταση της υγείας του ασθενούς, οι ιατρικές συνθήκες, η διάγνωση, η πρόγνωση και θεραπεία και όλη η πληροφορία προσωπικής φύσης πρέπει να κρατούνται εμπιστευτικές ακόμα και μετά θάνατον.

Φροντίδα και θεραπεία

Κάθενας έχει δικαίωμα να λαμβάνει τέτοια φροντίδα υγείας που να είναι κατάλληλη για τις ανάγκες υγείας του, συμπεριλαμβανομένων και της προληπτικής φροντίδας και δραστηριοτήτων που στοχεύουν στην προαγωγή της υγείας. Οι υπηρεσίες θα πρέπει να είναι συνεχώς διαθέσιμες και προσπελάσιμες σε όλους ισότιμα χωρίς διακρίσεις, σύμφωνα με τους οικονομικούς, ανθρώπινους και υλικούς πόρους που είναι διαθέσιμοι σε μια συγκεκριμένη κοινωνία.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

Στο κείμενο περιλαμβάνονται οι σημαντικότερες αρχές που αναφέρονται στη συμπεριφορά των νοσηλευτών προς τους ασθε­νείς τους, το κοινωνικό σύνολο και μεταξύ τους, με οποιοδήποτε τρόπο και αν παρέχουν τις υπηρεσίες τους.

Για τη σύνταξη του παρόντος κώδικα ελήφθησαν υπόψη ο Διε­θνής Κώδικας Ηθικών Καθηκόντων Διπλωματούχων Νοσηλευτών του Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών (International council of nurses – I.C.N. Sao Paolo 1965 και Mexico 1973), ο Νοσηλευτι­κός Κώδικας του American Nurses Association (1976), Κώδικες Νοσηλευτικής Δεοντολογίας Χωρών της Ευρώπης, η Διακήρυξη της Γενεύης (Γενική Συνέλευση Παγκόσμιας Ιατρικής Ένωσης, Γενεύη 1948, Σίδνεϋ 1968), η Διακήρυξη του Ελσίνκι (Γενική Συνέλευση Παγκόσμιας Ιατρικής Ένωσης, Ελσίνκι 1964, Τόκυο 1975), ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Δικαιωμάτων των Ασθενών (Ευ­ρωπαϊκό Κοινοβούλιο 1983), οι Αρχές της Ευρωπαϊκής Ιατρικής Δεοντολογίας (Διαρκής Επιτροπή Γιατρών της Ευρωπαϊκής Κοι­νότητας, 1987), ο Κώδικας Άσκησης του Ιατρικού Επαγγέλματος (Α.Ν. 1565/1939) και ο Κανονισμός Ιατρικής Δεοντολογίας (Β.Δ. 25 Μαΐου/6 Ιουλίου 1955).

Στον παρόντα Κώδικα υιοθετείται ο ορισμός της υγείας, όπως διατυπώνεται από τον Π.Ο.Υ., δηλαδή σαν την κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η έλλειψη ασθένειας και αναπηρίας. Όπου στον παρόντα κώδικα αναφέρεται ο όρος ασθενής θα πρέπει να νοείται κάθε δέκτης υπηρεσιών υγείας είτε πρόκειται για υγιή ή ασθενή με τη στενή έννοια του όρου, και όπου αναφέρεται ο όρος πόνος, αυτός θα πρέπει να νοείται με την ευ­ρεία έννοια του όρου σαν σωματικός, ψυχικός, κοινωνικός ή ηθικός. Τέλος, επισημαίνεται ότι οι Νοσηλευτές είναι θεματοφύλακες της υγείας των προσώπων που η πολιτεία τους εμπιστεύεται και οφεί­λουν ν’ αναγγέλλουν, όπως ορίζει ο νόμος, στα αρμόδια όργανα κάθε παράβαση νόμου που αφορά τη δημόσια τάξη.

Γενικά καθήκοντα νοσηλευτών

Άρθρο 1

Ο Νοσηλευτής οφείλει να αποτελεί υπόδειγμα έντιμου και ανεπίληπτου ατόμου σ’ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του προστατεύ­οντας την αξιοπρέπεια του νοσηλευτικού επαγγέλματος. Οφείλει γενικά να πράττει καθετί που επιβάλλει τον καθήκον του σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τις αρχές ηθικής και δεοντολογίας, τις διατάξεις του παρόντος κώδικα και τις διατάξεις που αφορούν στην άσκηση του νοσηλευτικού επαγγέλματος.

Άρθρο 2

Πρωταρχική μέριμνα του νοσηλευτή κατά την παροχή των υπηρεσιών του είναι η κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου σαν βιοψυχοκοινωνική και πνευματική οντότητα. Με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενή στα πλαίσια της πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας, αποκατάστασης και ανακούφισης από τον πόνο, οφείλει ο νοσηλευτής να χρησιμοποιεί το σύνολο των επιστημονικών και επαγγελματικών του γνώσεων, δεξιοτήτων και την εμπειρία του, διατηρώντας σε κάθε περίπτωση την επι­στημονική και επαγγελματική του αυτοτέλεια.

Άρθρο 3

Ιδιαίτερο καθήκον του νοσηλευτή αποτελεί η φροντίδα του ασθενή διαμέσου της δημιουργίας του κατάλληλου θεραπευτικού περιβάλ­λοντος μέσα στο οποίο απολαμβάνει τη μέγιστη δυνατή σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία και ικανοποιεί τις ανάγκες του ανά­λογα με τις ιδεολογικές, θρησκευτικές και άλλες τοποθετήσεις.

Άρθρο 4

Ο Νοσηλευτής θα πρέπει κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ν’ απόσχει από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατόν να δημιουργήσει την υπόνοια ότι καταφεύγει σε αγυρτία ή εξαπάτη­ση των ασθενών, προσέλκυση πελατείας, προσωπική διαφήμιση, συνεταιρισμό με άτομα που δεν ασκούν το επάγγελμα για την προσπόριση παράνομου οφέλους του ιδίου ή τρίτου, συγκάλυψη ατόμων που ασκούν μη νόμιμα το επάγγελμα ή αθέμιτο ανταγω­νισμό συναδέλφων.

Οφείλει σε κάθε περίπτωση να διατηρεί αγαθές σχέσεις με το λοιπό νοσηλευτικό και άλλο προσωπικό και να συνεργάζεται αρ­μονικά με άλλους επαγγελματίες υγείας όπως, ιατρούς, οδοντία­τρους, φαρμακοποιούς, κοινωνικής εργασίας, φυσικοθεραπευτές, διοικητικούς κ.ά.

Καθήκοντα προς τους ασθενείς

Άρθρο 5

Ο Νοσηλευτής οφείλει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα και την τιμή του ασθενή. Οφείλει να λάβει κάθε μέτρο που θα προάγει αλλά και ν’ απόσχει από κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να θίξει το αίσθημα της προσωπικής ελευθερίας και την ελεύθερη βούληση του ασθενή.

Άρθρο 6

Ο Νοσηλευτής οφείλει να επιδεικνύει προς όλους τους ασθε­νείς την ίδια φροντίδα, επιμέλεια και αφοσίωση ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές, ιδεολογικές ή άλλες τοποθετήσεις τους, την κοινωνική και την οικονομική τους κατάσταση ή τη βαρύτητα της νόσου.

Άρθρο 7

Ο Νοσηλευτής οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην αξία της ανθρώπινης ζωής, λαμβάνοντας κάθε μέτρο για τη διάσωση ή διατήρησή της και απόσχοντας από κάθε ενέργεια που είναι δυ­νατό να οδηγήσει στη διακύβευσή της.

Άρθρο 8

Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει της υπηρεσίες του με απο­κλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενή στα πλαίσια και όρια των καθηκόντων του σύμφωνα με τα δεδομένα της νοσηλευτικής επιστήμης και τις κείμενες διατάξεις που αφορούν στην άσκηση του επαγγέλματος, αποφεύγοντας οποιαδήποτε μη ενδεδειγμένη ή πειραματική διαγνωστική ή θεραπευτική μέθοδο. Για το σκοπό αυτό, ο Νοσηλευτής, οφείλει να ενημερώνεται αδιάλειπτα και να βελτιώνει τις δεξιότητές του στα πλαίσια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.

Άρθρο 9

Ο Νοσηλευτής οφείλει να συνδράμει τον ασθενή με κάθε δυνατό μέσο και να τον προστατεύει από οποιαδήποτε βλάβη ή κίνδυνο στο χώρο παροχής των υπηρεσιών του, δημιουργώντας ένα ασφα­λές περιβάλλον. Ακόμη ο Νοσηλευτής οφείλει να διαφυλάττει τα ατομικά δικαιώματα του ασθενή και να τον προστατεύει με κάθε δυνατό μέσο από οποιαδήποτε μορφή παραβίασής τους.

Άρθρο 10

Ο Νοσηλευτής στα πλαίσια σεβασμού της προσωπικότητας του ασθενή θα πρέπει να παρέχει τη συνδρομή του για την ορθή ενημέρωσή του αναφορικά με τη διάγνωση, την πρόγνωση, τη θεραπεία, τους ενδεχόμενους κινδύνους, τα οφέλη και τη λήψη της ενημερωμένης συναίνεσής του πριν από τη διενέργεια κάθε νοσηλευτικής ή ιατρικής πράξης.

Άρθρο 11

Ο Νοσηλευτής οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην ιδιωτική σφαίρα του ασθενή, απόσχοντας από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατό να βλάψει τον απόρρητο χαρακτήρα των κάθε είδους πληροφοριών των οποίων λαμβάνει γνώση κατά την άσκηση ή επ’ ευκαιρία της άσκησης των καθηκόντων του.

Άρθρο 12

Ο Νοσηλευτής δύναται να αρνηθεί τις υπηρεσίες του όταν βρί­σκεται σε κατάσταση ανάγκης, δηλαδή αν τούτο επιβάλλουν άλλα δικαιολογημένα συμφέροντα του ιδίου ή τρίτου, εκτός αν πρόκειται για περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Ο Νοσηλευτής οφείλει να αρνηθεί τις υπηρεσίες του στις περι­πτώσεις εκείνες που κρίνει ότι δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις ή πείρα.

Ο Νοσηλευτής δύναται να αρνηθεί τις υπηρεσίες του στις περι­πτώσεις εκείνες που η ενδεδειγμένη επιστημονικά προληπτική, διαγνωστική ή θεραπευτική αγωγή προσκρούει στις προσωπικές ηθικές του αντιλήψεις.

Σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις ο Νοσηλευτής οφείλει να ενημερώνει εγκαίρως τον προϊστάμενο του.

Καθήκοντα προς τους συναδέλφους, τους ιατρούς και το λοιπό προσωπικό

Άρθρο 13

Ο Νοσηλευτής οφείλει να διατηρεί άριστες σχέσεις με τους συναδέλφους Νοσηλευτές, τους ιατρούς και το λοιπό προσωπικό παραμερίζοντας κάθε διαφορά με γνώμονα το συμφέρον του ασθε­νή και την εύρυθμη λειτουργία του φορέα παροχής υπηρεσιών.

Άρθρο 14

Ο Νοσηλευτής οφείλει να σέβεται και να τιμά τους συναδέλφους Νοσηλευτές κάθε βαθμίδος, εκπαίδευσης ή ειδίκευσης, τηρώντας την ιεραρχία. Απαγορεύεται στο Νοσηλευτή να προβαίνει σε επι­κρίσεις ή αποδοκιμασίες του έργου συναδέλφων του.

Άρθρο 15

Ο Νοσηλευτής οφείλει να σέβεται και να συνεργάζεται αρμονικά με τους ιατρούς, ακολουθώντας με ακρίβεια τις ιατρικές οδηγίες, διατηρώντας συγχρόνως την επιστημονική του αυτοτέλεια και την ιδιότητά του σαν ισότιμο μέλος της θεραπευτικής ομάδας. Ο Νοσηλευτής οφείλει να συνεργάζεται με το λοιπό προσωπικό. Απαγορεύεται στο Νοσηλευτή να προβαίνει σε επικρίσεις ή απο­δοκιμασίες του έργου των ιατρών και του λοιπού προσωπικού.

Συνεργασία με τις δημόσιες αρχές για την προαγωγή της δημόσιας υγειάς

Άρθρο 16

Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει τις απαραίτητες υπηρεσίες του και να συνδράμει τις δημόσιες αρχές στο έργο τους για την προαγωγή της δημόσιας υγείας, τόσο στα πλαίσια της κοινοτικής νοσηλευτικής όσο και κατά την παροχή των νοσηλευτικών υπη­ρεσιών του γενικότερα, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης

και τις κείμενες διατάξεις.

 

Καθήκοντα του νοσηλευτη – ερευνητη

Άρθρο 17

Ο Νοσηλευτής – ερευνητής οφείλει να τηρεί τις γενικές αρχές ηθικής και δεοντολογίας κατά τη διενέργεια κάθε επιδημιολογικής, κλινικής ή άλλης έρευνας, όπως αυτές τίθενται στους διεθνείς κώδικες και διατυπώνονται ειδικότερα από την αρμόδια επιτροπή ηθικής και δεοντολογίας.

Άρθρο 18

Ο Νοσηλευτής θα πρέπει να λαμβάνει ιδιαίτερη μέριμνα για το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων των ατόμων που συμμετέ­χουν, την επιστημονική ακρίβεια των αποτελεσμάτων της έρευνας και την τήρηση του νοσηλευτικού απορρήτου.

Άρθρο 19

Ο Νοσηλευτής δεν μπορεί να συνδυάσει την έρευνα με νοση­λευτικές φροντίδες με σκοπό την απόκτηση νέων γνώσεων, παρά μόνο στο μέτρο που αυτή η έρευνα δικαιολογείται από μια δια­γνωστική ή θεραπευτική χρησιμότητα σε σχέση με τον ασθενή.

Βοήθεια στους ετοιμοθάνατους

Άρθρο 20

Η παροχή νοσηλευτικών φροντίδων απαιτεί, σ’ όλες τις περι­στάσεις, το διαρκή σεβασμό στη ζωή, την ηθική αυτονομία και την ελεύθερη επιλογή του ασθενή. Σε περίπτωση ανίατης τελειωτικής ασθένειας μπορεί η νοσηλευτική φροντίδα να περιοριστεί στην ανακούφιση των φυσικών και ηθικών πόνων του ασθενή, παρέ- χοντάς του την κατάλληλη υποστήριξη και διατηρώντας κατά το δυνατό την ποιότητα της ζωής του. Αποτελεί κεφαλαιώδες χρέος του νοσηλευτή να συμπαρασταθεί στον ασθενή μέχρι το τέλος και να δρα με τρόπο, ώστε να του επιτρέπει τη διατήρηση της αξιοπρέπειάς του.

 

Μεταμόσχευση οργάνων

Άρθρο 21

Όταν ένας ασθενής βρίσκεται στο στάδιο κατά το οποίο είναι αδύνατη η αντιστροφή της τελειωτικής διαδικασίας για την παύ­ση των ζωτικών λειτουργιών, οι οποίες διατηρούνται με τεχνητά μέσα, οι γιατροί προκειμένου να προβούν σε αφαίρεση οργάνων, πιστοποιούν το θάνατο του λαμβάνοντας υπόψη τα πλέον σύγ­χρονα δεδομένα της επιστήμης.’Εργο του Νοσηλευτή που μετέχει στη διαδικασία είναι η συνδρομή του ιατρικού έργου καθώς και η λήψη κάθε απαραίτητου μέτρου για τη διαπίστωση ότι τηρή­θηκαν οι κείμενες διατάξεις, το απόρρητο, καθώς και ότι ο δότης ουδέποτε εκδήλωσε αντίθετη βούληση είτε γραπτά, είτε διαμέσου των συγγενών του. Είναι σύμφωνο με τη νοσηλευτική ηθική, ο Νοσηλευτής εξαιτίας προσωπικών πεποιθήσεων να αρνείται να παρέμβει στις διαδικασίες αφαίρεσης οργάνων.

Αναπαραγωγή

Άρθρο 22

Ο Νοσηλευτής οφείλει να παρέχει στον ασθενή μετά από αίτησή του κάθε χρήσιμη πληροφορία στα θέματα της αναπαραγωγής.

Άρθρο 23

Είναι σύμφωνα με τη νοσηλευτική ηθική, ο Νοσηλευτής εξαι­τίας προσωπικών πεποιθήσεων, να αρνείται να παρέμβει στη διαδικασία της αναπαραγωγής ή σε περιπτώσεις διακοπής της εγκυμοσύνης ή έκτρωσης.

Υποχρεώσεις στα πλαίσια της παιδιατρικής νοσηλευτικής

Άρθρο 24

Η προσωπικότητα και η βούληση του παιδιού-ασθενή θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στα πλαίσια της νοσηλευτικής φροντίδας και να ζητείται και η δική του συναίνεση, ιδιαίτερα των εφήβων.

Υποχρεώσεις στα πλαίσια της ψυχιατρικής νοσηλευτικής

Άρθρο 25

Ο Νοσηλευτής οφείλει τον απαραίτητο σεβασμό στην προσωπι­κότητα του ψυχιατρικού ασθενή λαμβάνοντας υπόψη τη βούλησή του στις περιπτώσεις εκείνες που είναι σε θέση να την εκφράσει σοβαρά και αυθόρμητα.

Υποχρεώσεις στα πλαίσια της κοινοτικής νοσηλευτικής

Άρθρο 26

Ο Νοσηλευτής οφείλει στα πλαίσια της κοινοτικής νοσηλευ­τικής να παρέχει τις προληπτικές, διαγνωστικές, θεραπευτικές, διαφωτιστικές και υποστηρικτικές νοσηλευτικές υπηρεσίες του σε στενή συνεργασία με την ομάδα υγείας, τον φορέα στα πλαίσια του οποίου γίνεται η παροχή καθώς και τις δημόσιες αρχές για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Περί νοσηλευτικής αμοιβής

Άρθρο 27

Ο Νοσηλευτής οφείλει να χειρίζεται με λεπτότητα και διακρι­τικότητα τα ζητήματα της αμοιβής του.

Ο Νοσηλευτής οφείλει να απόσχει από κάθε συστηματική μεί­ωση των τιμών που μπορεί να δημιουργήσει υπόνοιες αθέμιτου συναγωνισμού των συναδέλφων του ή ελλείψεως σεβασμού προς την αξιοπρέπεια του νοσηλευτικού επαγγέλματος

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ

Ο ασθενής έχει το δικαίωμα:

• να απολαμβάνει την παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών προκειμένου να εμποδίσει την εμφάνιση μιας ασθένειας.
• της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας που αντιστοιχούν στις ανάγκες του. Οι υπηρεσίες υγείας πρέπει να εξασφαλίζουν πρόσβαση σε όλους χωρίς διακρίσεις ως προς την οικονομική κατάσταση, τον τόπο κατοικίας, το είδος της ασθένειας ή το χρόνο πρόσβασης στις υπηρεσίες.
• της πρόσβασης σε κάθε είδος πληροφορίας σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, τις υπηρεσίες υγείας και τον τρόπο να τις χρησιμοποιεί καθώς επίσης και σε κάθε πληροφορία που είναι διαθέσιμη κατόπιν έρευνας και τεχνολογικής καινοτομίας.
• της πρόσβασης σε κάθε είδος πληροφορίας ώστε να μπορεί να συμμετέχει ενεργά στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στην υγεία του. Η πληροφόρηση πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για κάθε θεραπεία και διαδικασία συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής σε επιστημονικά ερευνητικά προγράμματα.
• να επιλέγει ελεύθερα ανάμεσα στις διάφορες θεραπευτικές διαδικασίες και στους ειδικούς των υπηρεσιών υγείας κατόπιν επαρκούς πληροφόρησης.
• να παραμένουν εμπιστευτικά τα προσωπικά του δεδομένα συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που αφορούν στην κατάσταση της υγείας του και στις σχετικές διαγνωστικές ή θεραπευτικές διαδικασίες καθώς επίσης και στην προστασία του ιδιωτικού χαρακτήρα των διαγνωστικών εξετάσεων, των επισκέψεων σε ειδικούς και των ιατρικών / χειρουργικών πράξεων γενικά.
• να λαμβάνει την απαιτούμενη θεραπευτική αγωγή σε σύντομο και προκαθορισμένο χρονικό διάστημα. Το δικαίωμα αυτό αφορά σε κάθε φάση της θεραπείας.
• να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας τόσο ως προς την εξειδίκευση, όσο και ως προς την τήρηση συγκεκριμένων προδιαγραφών.
• να είναι απαλλαγμένος από ζημία που οφείλεται στη φτωχή λειτουργία των υπηρεσιών υγείας, σε λανθασμένες ιατρικές πράξεις και σφάλματα. Επίσης έχει δικαίωμα πρόσβασης σε υπηρεσίες και θεραπείες που να διατηρούν υψηλές προδιαγραφές στον τομέα της ασφάλειας.
• της πρόσβασης σε καινοτόμες διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων των διαγνωστικών διαδικασιών σύμφωνα με διεθνείς προδιαγραφές ανεξάρτητα από οικονομικούς παράγοντες. να αποφεύγει όσο το δυνατόν περισσότερο τον πόνο και την ταλαιπωρία σε κάθε φάση της ασθένειάς του.
• να λαμβάνει διαγνωστικές ή θεραπευτικές υπηρεσίες προγραμματισμένες ώστε να ταιριάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο στις προσωπικές του ανάγκες. να παραπονείται σε περίπτωση που έχει υποστεί ζημία καθώς και να λαμβάνει απάντηση ή άλλου είδους ανατροφοδότηση στα παράπονά του.
• να λαμβάνει ικανοποιητική αποζημίωση εντός λογικού χρονικού διαστήματος σε περίπτωση που έχει υποστεί φυσική, ηθική ή ψυχολογική βλάβη ως αποτέλεσμα κάποιας θεραπείας στα πλαίσια των υπηρεσιών υγείας.

Δικαιώματα Ασθενών

A. Ιστορική εξέλιξη

Τα δικαιώματα των ασθενών αλλά και τα ευρύτερα των πολιτών, στον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας, είναι ένα θέμα που απασχολεί έντονα τις προηγμένες κοινωνίες. Παλαιότερα, τα δικαιώματα των ασθενών εκφράζονταν συνήθως με έμμεσο τρόπο, μέσα από τον καθορισμό των υποχρεώσεων των γιατρών

Ο πρώτος που συνέλαβε την έννοια της προστασίας των ασθενών ήταν ο Ιπποκράτης, με την αναφορά του κυρίως στο “Ιατρικό Απόρρητο”, ενώ το πρώτο καταγεγραμμένο δικαίωμα των ασθενών θεσπίστηκε το 1973 στη Γαλλία και όρισε ότι “κάθε ασθενής δικαιούται να έχει δικό του κρεβάτι και ότι τα κρεβάτια πρέπει να απέχουν μεταξύ τους τουλάχιστον τρία πόδια”.

Στον αιώνα μας, και κυρίως μετά τις θηριωδίες των Ναζί σε ανθρώπινα πειραματόζωα, εισάγεται για πρώτη φορά η έννοια της “πληροφορημένης συναίνεσης” και το δικαίωμα του ασθενή να μη συμμετέχει σε οποιαδήποτε έρευνα. Η πρώτη σημαντική κίνηση έγινε στην Αμερική, από την Αμερικανική  Νοσοκομειακή Ένωση, από την οποία το 1973 ψηφίστηκε “Ο Κώδικας Δικαιωμάτων του Ασθενούς”.

Ένα χρόνο αργότερα ψηφίζεται στη Γαλλία “Ο Χάρτης Δικαιωμάτων των Ασθενών” και ακολούθησαν αρκετά ψηφίσματα και διακηρύξεις, με τελευταία τη διακήρυξη για την “Προαγωγή των Δικαιωμάτων των Ασθενών στην Ευρώπη”, που ψηφίστηκε το 1994 στο Άμστερνταμ από την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για τα Δικαιώματα των Ασθενών.

B. Ελληνική Πραγματικότητα

Οι σύγχρονοι προσανατολισμοί στον τομέα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, επιβάλλουν σε Εθνικό Επίπεδο την επανεξέταση και , σε πολλές περιπτώσεις, την αναθεώρηση των παγιωμένων αντιλήψεων και πρακτικών, που αφορούσαν στον τομέα παροχής ιατρονοσηλευτικής φροντίδας στον Έλληνα πολίτη.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ευρώπης που διατύπωσε με νόμο τα δικαιώματα των ασθενών το 1992 με το άρθρο 47 του νόμου 2071.

Για την προστασία των Δικαιωμάτων των Νοσοκομειακών Ασθενών, έχουν συσταθεί στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης:

• Η Αυτοτελής Υπηρεσία Προστασίας Δικαιωμάτων των Ασθενών
• Η Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών

Με το νόμο 2519/97 σε κάθε Νοσοκομείο λειτουργούν:

• Γραφείο επικοινωνίας με τον Πολίτη
• Τριμελής Επιτροπή Προστασίας Δικαιωμάτων των Πολιτών, που λειτουργεί στο Γραφείο Επικοινωνίας

Δύο χρόνια αργότερα με το νόμο 2716/99 συνιστάται και ειδική επιτροπή, Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές, ενώ το 1998 κυρώθηκε από την Βουλή η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Βιοϊατρική.

Γ.Θεσμοθετημένα Δικαιώματα των Ασθενών

Γνωρίζοντας ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν νοσηλεύονται, νιώθουν αδύναμοι και εξαρτημένοι τόσο από τους οικείους τους όσο και από αυτούς που έχουν την ευθύνη για την περίθαλψή τους, θεωρούμε σημαντικό να τους γνωρίσουμε ότι η ισχύουσα νομοθεσία της χώρας μας προστατεύει τον πολίτη σε περίπτωση που αυτός αρρωστήσει, μέσα από θεσμοθετημένα δικαιώματα. Σύμφωνα με αυτά κάθε άρρωστος έχει:

• Το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του νοσοκομείου σύμφωνα με την πάθησή του.
• Το δικαίωμα να του παρέχεται ανθρώπινη φροντίδα με τον οφειλόμενο σεβασμό στην αξιοπρέπειά του και να νοσηλεύεται σε κατάλληλα διαμορφωμένους και εξοπλισμένους χώρους, ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης αποκατάσταση της υγείας του.
• Το δικαίωμα να συμφωνήσει ή να αρνηθεί να υποβληθεί σε κάθε διαγνωστική εξέταση και θεραπεία. Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν είναι σε θέση να συγκατατεθεί, ή άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται από το πρόσωπο που, κατά το νόμο, ενεργεί για λογαριασμό του.
• Το δικαίωμα να ζητήσει να πληροφορηθεί για την κατάσταση της υγείας του. Η πληροφόρησή του πρέπει να τον βοηθήσει να σχηματίσει πλήρη εικόνα της κατάστασής του με όλες τις ιατρικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που αυτή μπορεί να έχει, ώστε να μπορεί να μετέχει στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν την μετέπειτα ζωή του.
• Το δικαίωμα να μην υποβάλλεται, χωρίς έγγραφη συγκατάθεσή του, σε πειραματικές κλινικές δοκιμές αν προηγούμενα δεν έχει ενημερωθεί πλήρως για τους κινδύνους που διατρέχει και τις τυχόν εναλλακτικές θεραπευτικές μεθόδους.
• Το δικαίωμα να αισθάνεται τελείως ελεύθερος να δεχτεί ή να απορρίψει κάθε συνεργασία του με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευση. Η συγκατάθεσή του είναι δικαίωμά του και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή
• Το δικαίωμα να ορίσει άλλο άτομο που θα ενημερώνεται για αυτόν
• Το δικαίωμα να γνωρίζει ονόματα, την ιδιότητα και την θέση των μελών του προσωπικού που έχει αναλάβει την περίθαλψη του και να αντιμετωπίζεται από όλο τον προσωπικό με ευγένεια, διακριτικότητα και κατανόηση.
• Το δικαίωμα να γνωρίζει τις υπάρχουσες μονάδες υγείας, τις υπηρεσίες που αυτές παρέχουν, αλλά και πώς να τις χρησιμοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
• Το δικαίωμα της προστασίας της ιδιωτικής του ζωής και του απορρήτου όλων των πληροφοριών που περιέχει ο ιατρικός του φάκελος καθώς και εκείνων που συγκεντρώθηκαν προφορικά με κάθε τρόπο.
• Το δικαίωμα του σεβασμού και της αναγνώρισης από το προσωπικό, των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων, καθώς και των πολιτιστικών του αξιών.
• Το δικαίωμα να παραπονεθεί ή να καταθέσει καταγγελία και στην συνέχεια να ενημερωθεί από τους αρμόδιους για τις ενέργειες που έγιναν και τσα αποτελέσματα που προέκυψαν από την διερεύνησή της.

Copyright © 2010 Γραφείο Πληροφορικής – Γενικό Νοσοκομείο Κυπαρισσίας

Οι υπηρεσίες Υγείας και τα δικαιώματα του ασθενούς

Τον Σεπτέμβριο του 2009 εκδόθηκε στις Βρυξέλλες από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή η Χάρτα Δικαιωμάτων των Ασθενών. Η Χάρτα περιλαμβάνει 14 δικαιώματα τα οποία έχουν ως στόχο να εξασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας.

 

Τα δικαιώματα αυτά είναι:

 

1. Δικαίωμα για τη λήψη προληπτικών μέτρων

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα σε μια καλή υπηρεσία για την πρόληψη της ασθένειας.

 

2. Δικαίωμα πρόσβασης

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ίσης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας που οι ανάγκες της υγείας του απαιτούν.

 

3. Δικαίωμα στην πληροφόρηση

Κάθε άτομο έχει δικαίωμα πρόσβασης σε κάθε είδους πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, τις υπηρεσίες υγείας και τον τρόπο χρήσης τους.

 

4. Δικαίωμα στη συγκατάθεση

Κάθε άτομο δικαιούται να έχει πρόσβαση σε κάθε πληροφορία που θα μπορούσε να το βοηθήσει να συμμετάσχει ενεργά στις αποφάσεις που αφορούν την υγεία του.

 

5. Δικαίωμα στην ελεύθερη επιλογή

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να επιλέγει ελεύθερα μεταξύ των διαφορετικών θεραπευτικών επιλογών.

 

6. Δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στο απόρρητο

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα στο απόρρητο των προσωπικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση της υγείας του.

 

7. Δικαίωμα στον σεβασμό του χρόνου του ασθενούς

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να λαμβάνει την απαραίτητη θεραπεία μέσα σε άμεση και συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Το δικαίωμα αυτό ισχύει σε κάθε φάση της θεραπείας.

 

8. Δικαίωμα στην τήρηση των προτύπων ποιότητας

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας με βάση τις προδιαγραφές και την ακριβή τήρηση των προδιαγραφών.

 

9. Δικαίωμα στην ασφάλεια

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να είναι ελεύθερο από τις βλαβερές συνέπειες που προκαλούνται από την κακή λειτουργία των υπηρεσιών υγείας.

 

10. Δικαίωμα στην καινοτομία

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα πρόσβασης σε καινοτόμες διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των διαγνωστικών εξετάσεων, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και ανεξάρτητα από τις οικονομικές σκοπιμότητες.

 

11. Δικαίωμα στην αποφυγή άσκοπης ταλαιπωρίας και πόνου

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να αποφύγει, στο πλαίσιο του εφικτού, τον πόνο και την ταλαιπωρία σε κάθε φάση της ασθένειάς του.

 

12. Δικαίωμα στην εξατομικευμένη θεραπεία

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα σε διαγνωστικά ή θεραπευτικά προγράμματα, τα οποία να είναι προσαρμοσμένα όσο το δυνατόν περισσότερο στις ατομικές του ανάγκες.

 

13. Δικαίωμα υποβολής καταγγελίας

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να διαμαρτύρεται όταν έχει υποστεί βλάβη και έχει το δικαίωμα να λάβει μια απάντηση ή άλλες πληροφορίες.

 

14. Δικαίωμα αποζημίωσης

Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα να λαμβάνει επαρκή αποζημίωση μέσα σε ένα εύλογα σύντομο χρονικό διάστημα οποτεδήποτε υποστεί σωματική, ψυχολογική ή ηθική βλάβη που προκλήθηκε από μια υπηρεσία υγείας.

 

Από τα 14 αυτά δικαιώματα του ασθενούς, στην ελληνική νομοθεσία περιλαμβάνονται πρακτικά μόνο τα πρώτα έξι.

 Αναμφίβολα η διατήρηση του κεκτημένου επιπέδου υγείας του λαού μας αποτελεί το τελευταίο όριο διατήρησης της κοινωνικής μας συνοχής. Ανεξάρτητα από τις αντικειμενικές δυσκολίες (οικονομικές και οργανωτικές) που αντιμετωπίζουμε ως χώρα, θα πρέπει οι υπηρεσίες υγείας να προστατευτούν με κάθε θυσία.

Γιατί η υγεία είναι το ύψιστο αγαθό.

 

*Ο Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης είναι καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

 

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ – ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

Δεοντολογία: είναι η επιστήμη που μιλά για καθήκοντα και υποχρεώσειςΝοσηλευτική δεοντολογία:   Αυτή είναι συνυφασμένη με την καθημερινή σκέψη, απόφαση, πράξη και συμπεριφορά. Αυτή καθορίζει: Την υποχρέωση των Νοσηλευτών έναντι των ασθενών Τις σχέσεις Νοσηλευτών -Ιατρών Τις γενικές υποχρεώσεις των Νοσηλευτών   Δικαιώματα ασθενών   Το 1974 ψηφίστηκε από την Νοσοκομειακή επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ο χάρτης για τα δικαιώματα των ασθενών. Το 1994 στο Άμστερνταμ προωθήθηκε η Διακήρυξη για την προαγωγή των δικαιωμάτων των ασθενών στην Ευρώπη. Αυτά είναι: Ανθρώπινα δικαιώματα και αξίες στην φροντίδα υγείας Πληροφόρηση Συναίνεση Εμπιστευτικότητα και ιδιωτικότητα Φροντίδα και θεραπεία   Δικαιώματα ογκολογικών ασθενών   Τα δικαιώματα του ογκολογικού ασθενούς και τα καθήκοντα των νοσηλευτών Ογκολογίας είναι αλληλένδετα μεταξύ τους και είναι τα παρακάτω: Εκπαίδευση -πληροφόρηση του ασθενούς Παροχή νοσηλευτικής φροντίδας κατά την θεραπεία Αποκατάσταση της υγείας του Έρευνα Δικαίωμα στον αξιοπρεπή θάνατο Ιατρο-Νοσηλευτικό απόρρητο

© Copyright 2002 ΜΟΝΑΔΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ, ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ, Π.Γ.Ν. ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

Δικαιώματα του ασθενή

• 

Κάθε ασθενής έχει δικαίωμα να γνωρίζει τα δικαιώματά του. Σε περίπτωση δυσκολίας κατανόησης έχει δικαίωμα στην ενημέρωση και επεξήγηση. Γι’ αυτό απευθύνεται στην Κοινωνική Υπηρεσία του Νοσοκομείου.

 

Ο ασθενής έχει δικαίωμα σε αξιοπρεπή και εξατομικευμένη φροντίδα υγείας, σε ασφαλές και καθαρό περιβάλλον, χωρίς διάκριση φυλής, χρώματος, θρησκείας, φύλου, εθνικότητας, οικονομικής κατάστασης, ηθικών και πολιτικών πεποιθήσεων.

 

Ο ασθενής έχει δικαίωμα να ενημερωθεί για τη διάγνωση της νόσου του, τις προτεινόμενες θεραπείες με τις συνέπειές τους και να λάβει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, ο ίδιος και η οικογένειά του πριν δώσει τη συγκατάθεσή του σε κάθε προτεινόμενη μέθοδο θεραπείας, αφού συνεκτιμήσει τη σχέση κινδύνου/ωφέλειας.

 

Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τις προτεινόμενες θεραπευτικές μεθόδους. Έχει το δικαίωμα να λάβει γνώση των συμπερασμάτων του ιατρικού συμβουλίου καθώς και δεύτερης ιατρικής γνώμης πριν λάβει τις αποφάσεις του.

 

Ο ασθενής έχει δικαίωμα στο « ιατρικό απόρρητο» δηλαδή στο δικαίωμα της εμπιστευτικής και απόρρητης πληροφορίας του ιστορικού του και του ατομικού του φακέλου υγείας. Οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό υποχρεούνται στην τήρηση της εχεμύθειας.

 

Ο ασθενής έχει δικαίωμα να γνωρίζει τα ονόματα, τους τίτλους και τις ειδικότητες των γιατρών και νοσηλευτών που έχουν αναλάβει την ευθύνη της θεραπείας και νοσηλείας του. Έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τις υπηρεσίες συγκεκριμένων μελών της ιατρικής ομάδας μετά από αιτιολόγηση.

 

Ο ασθενής έχει το δικαίωμα στην πρόσβαση όλων των υπηρεσιών του νοσοκομείου π.χ. φυσιοθεραπευτή, διαιτολόγου, ψυχολόγου κ.ά., στην ενημέρωση και εκπαίδευσή του από το ιατρικό και εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό για να κατανοήσει τις ανάγκες της υγείας του και το συντονισμό για τη συνέχιση της θεραπείας του, καθώς και ενδεχόμενη μεταφορά ή παραπομπή του σε άλλο εξειδικευμένο νοσηλευτικό ίδρυμα.

 

Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να πληροφορηθεί από τους αρμόδιους λειτουργούς του νοσοκομείου τα νόμιμα δικαιώματά του που αφορούν στην κοινωνική του επανένταξη , ιατροφαρμακευτικά και προνοιακά π.χ. ειδικές θεραπείες αποκατάστασης, ειδικά κέντρα αποθεραπείας, τεχνητά μέλη, ειδικά προνόμια, δωρεάν παροχές φαρμάκων κ.ά.

 

Ο ασθενής μαζί με το εξιτήριό του έχει δικαίωμα να ζητήσει αντίγραφο του ιατρικού του φακέλου και ιατρικό ενημερωτικό σημείωμα από τις υπηρεσίες του νοσοκομείου. Έχει δικαίωμα να εξετάζει τις δαπάνες νοσηλείας του, να ζητά αιτιολόγησή τους και τέλος έχει πάντοτε το δικαίωμα να εκφράζει χωρίς φόβο τις παραλείψεις, ή ελλείψεις που αντιμετώπισε κατά τη διάρκειά της στη Διοίκηση του νοσοκομείου.

Δικαιώματα Ασθενων

Σύμφωνα με το Ν. 2071/92 ΦΕΚ 123/92 τ.α , Άρθρο 47 τα δικαιώματα του ασθενούς είναι:

 

 

 

1. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα προσεγγίσεως στις υπηρεσίες του νοσοκομείου, τις πλέον κατάλληλες για τη φύση της ασθένειας του.

 

 

 

2. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σε αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια του. Αυτή η φροντίδα περιλαμβάνει όχι μόνο την εν γένει άσκηση της ιατρικής και της νοσηλευτικής, αλλά και τις παραϊατρικές υπηρεσίες, την κατάλληλη διαμονή, την κατάλληλη μεταχείριση και την αποτελεσματική διοικητική και τεχνική εξυπηρέτηση.

 

 

 

3. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να συγκατατεθεί ή να αρνηθεί κάθε διαγνωστική ή θεραπευτική πράξη που πρόκειται να διενεργηθεί σε αυτόν. Σε περίπτωση ασθενούς με μερική ή πλήρη διανοητική ανικανότητα, η άσκηση αυτού του δικαιώματος γίνεται από το πρόσωπο που κατά νόμο ενεργεί για λογαριασμό του.
4. Ο ασθενής δικαιούται να ζητήσει να πληροφορηθεί ό,τι αφορά στην κατάστασή του.

5. Το συμφέρον του ασθενούς είναι καθοριστικό και εξαρτάται από την πληρότητα και την ακρίβεια των πληροφοριών που του δίνονται. Η πληροφόρηση του ασθενούς πρέπει να του επιτρέψει να σχηματίσει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραμέτρων της καταστάσεως του και να λαμβάνει αποφάσεις ο ίδιος ή να μετέχει στη λήψη αποφάσεων, που είναι δυνατόν να προδικάσουν τη μετέπειτα ζωή του.

6. Ο ασθενής ή ο εκπρόσωπός του σε περίπτωση εφαρμογής της παρ. 3, έχει το Δικαίωμα να πληροφορηθεί, πλήρως και εκ των προτέρων, για τους κινδύνους που ενδέχεται να παρουσιασθούν ή να προκύψουν εξ αφορμής εφαρμογής σε αυτόν ασυνήθων ή πειραματικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πράξεων. Η εφαρμογή των πράξεων αυτών στον ασθενή λαμβάνει χώρα μόνο ύστερα από συγκεκριμένη συγκατάθεση του ίδιου. Η συγκατάθεση αυτή μπορεί να ανακληθεί από τον ασθενή ανά πάσα στιγμή.

7. Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται τελείως ελεύθερος στην απόφαση του, να δεχθεί ή να απορρίψει, κάθε συνεργασία του με σκοπό την έρευνα ή την εκπαίδευσή. Η συγκατάθεσή του για τυχόν συμμετοχή του, είναι δικαίωμά του και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή.

8. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα στο μέτρο και στις πραγματικές συνθήκες που είναι δυνατόν, προστασίας της ιδιωτικής του ζωής. Ο απόρρητος χαρακτήρας των πληροφοριών και του περιεχομένου των εγγράφων που τον αφορούν, του φακέλου των ιατρικών σημειώσεων και ευρημάτων, πρέπει να είναι εγγυημένος.

9. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα του σεβασμού και της αναγνωρίσεως σε αυτόν των θρησκευτικών και ιδεολογικών του πεποιθήσεων.

10. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να παρουσιάσει ή να καταθέσει αρμοδίως διαμαρτυρίες και ενστάσεις και να λάβει πλήρη γνώση των επ\’ αυτών ενεργειών και αποτελεσμάτων.